De gemeenteraad van Dordrecht heeft in zijn vergadering van 17 juli de Kadernota 2014 vastgesteld. Fractievoorzitter Mary Ruisch voerde namens GroenLinks het woord. Zij sprak onder meer over de bezuinigingswijzer, onderwijs en zorg.
Bezuinigingswijzer
Nieuw fenomeen bij deze kadernota is het raadplegen van bewoners via de bezuinigingswijzer met de intentie de bewoners te betrekken bij bezuinigingen en mogelijke intensiveringen. Terugkijkend moest ik denken aan het alom bekende gezegde: “Aachteraf kijk je een koe in zijn gat”, helaas nog steeds een waarheid als een koe. Want terugkijkend op dit proces, vraagt de fractie van GroenLinks zich of wat deze aanpak heeft kunnen bijdragen aan het maken van betere keuzes en betere afwegingen.
Totaalbeeld
Financiële afwegingen moeten wij als gekozen raadsleden maken op basis van het totaalbeeld van onze stad en met het overzicht van het totaal aan kosten en baten in de gemeente. Ik veronderstel dat ieder van ons weet hoe moeilijk en ingewikkeld dat vaak is. Ik denk daarbij aan de intensieve discussies die we hebben in de afzonderlijke fracties en in de commissies met elkaar als raadsleden. Wij, raadsleden worden daarvoor nog voorzien van uitgebreide notities en financiële overzichten, we worden als we dat vragen uitgebreid geïnformeerd door deskundige beleidsmedewerkers en we kunnen rekenen op de ondersteuning van de griffiemedewerkers. Bewoners beschikken niet over dit inhoudelijk kader en al die informatie, daardoor ontbreekt het aan een totaaloverzicht (niet te verwijten maar een gegeven) waardoor de gemaakte keuzes in een ander daglicht komen te staan. Naar de afwegingen van de mensen die de bezuinigingswijzer hebben ingediend kunnen we alleen maar gissen.
Voorop staat/stond dat we de uitkomst van de raadpleging moeten respecteren, maar bij een volgende situatie mogen we ons nog wel eens achter de oren krabben of dit wel de manier is en hoe deze werkwijze zich verhoudt tot onze rol als raadslid, gekozen volksvertegenwoordiger, waarvan wordt verwacht dat hij/zij keuzes maakt vanuit het belang voor de bewoners van de hele stad, vanuit een totaaloverzicht met de bedoeling om voor onze stad en de mensen daarbinnen de beste keuze te maken, althans dat is de bedoeling
Richting geven
De kadernota is richting geven, richting geven aan de begroting van het volgende jaar en verder. Deze keer weegt extra zwaar mee dat wij gezamenlijk hebben besloten ervoor te zorgen dat het weerstandsratio per januari 2014 minimaal 1.0 zou bedragen, zodat de nieuwe raad en college in 2014 aan het werk kunnen op basis van een situatie die financieel 'in control' is. Bovendien moeten we, hoe dan ook, grote bezuinigingen realiseren, zit het economisch tegen en zullen er van rijkswegen nog meer bezuinigingen op ons afkomen, de mei- circulaire is nog niet verwerkt in de kadernota. Ook de miljardennota, 3e dinsdag van september, zal weer grote bezuinigingen meebrengen weten we inmiddels.
In de kadernota worden voorstellen gedaan om te bezuinigen op basis van de ons nu reeds bekende risico’s en tekorten. Voor een deel kan GroenLinks zich vinden in de, nu door het college voorgestelde bezuinigingen, maar op onderdelen maken wij andere keuzes. Ik maak wat clusters:
De grote trajecten
De discussie over de grote projecten, oa. Maasterras, Leerpark, Stadswerven, Dordrecht West, is nog niet afgerond. Definitieve afronding van deze discussie is gepland voor het einde van dit jaar. Dan zal duidelijkheid komen over de actuele stand van de grondexploitatie en de keuze die per afzonderlijk traject wordt gemaakt. Het kan zijn dat ervoor wordt gekozen om bepaalde projecten anders aan te pakken, bij voorbeeld temporisering of het uitstellen van de uitvoering van een bepaald project. De keuzes worden mede bepaald door de afspraken die reeds gemaakt zijn met externe partijen, onder wie projectontwikkelaars.
Internationale samenwerking
Van de 4000 mensen die de moeite hebben genomen om te reageren op de keuzes via de bezuinigingswijzer, heeft procent aangegeven dat, wat hun betreft, de stedenbanden wel kunnen worden opgeheven. GroenLinks vindt deze uitkomst zeer teleurstellend is. De evaluatie van de stedenbanden komt begin 2014. GroenLinks hoopt dat de uitkomsten van deze evaluatie nog zullen leiden tot andere, goed onderbouwde keuzes.
De fractie van GroenLinks vindt dat we ons niet mogen verschuilen achter de uitkomsten van de bezuinigingswijzer, we hebben hierin een eigen verantwoordelijkheid als gekozen volksvertegenwoordiging.
Integratie
Hier licht ik Vluchtelingenwerk er uit. Als er niet te ontkomen is aan de bezuinigingen, dan vinden wij dat er maximaal een bedrag van € 20.000 mag worden bezuinigd in plaats van de, in de kadernota voorgestelde € 70.000. Begeleiding, informatie en advies van asielzoekers moeten overeind blijven. De kosten gaan voor de baten uit! Bevorderen van zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie draagt bij aan een volwaardige deelname aan onze samenleving. Migranten die goed integreren in de samenleving komen eerder aan werk en zijn (vaak) gezonder. GroenLinks dient een amendement in, mede namens de andere oppositiepartijen.
Inburgering
Enkele jaren geleden was inburgering nog gratis of cursisten betaalden slechts een geringe bijdrage. In de nieuwe regelgeving komt nog maar een kleine groep in aanmerking voor inburgering op kosten van de gemeente, namelijk de toegelaten asielzoekers en geestelijke ambtsdragers. Andere inburgeraars, zoals gezinsherenigers, vrouwen en kinderen die later overkomen, gaan zelf betalen voor hun traject, dat al gauw € 5.000 tot € 10.000 per persoon kost. Daarvoor kunnen zij wel lenen bij DUO maar dat doen niet veel nieuwkomers omdat het mensen zijn die vaak moeten leven van een minimuminkomen en geen sterke onderwijstraditie hebben.
In de landen van herkomst is het niet vanzelfsprekend dat vrouwen naar school gaan. We kunnen niet verwachten dat zij dat hier vanzelfsprekend, wel doen. Door deze maatregel gaan we terug in de tijd. Migrantenvrouwen gaan minder (of niet) naar school, zijn daardoor zelf minder weerbaar en komen niet snel aan werk. Het is slecht voor hun kinderen omdat thuis alleen de taal wordt gesproken van het oorspronkelijke land, waardoor de kinderen op peuterzaal en later op de basisschool starten met een taalachterstand.
Laaggeletterden
Succes is de motie in de Drechtraad, maar hiervoor moet structureel budget komen! Vergelijkbare argumenten gelden als bij inburgering. Ik verbaas me over de advertentie “Gezocht lokale participatieprojecten in de Drechtsteden, juli 2013, waarin eenmalig € 1,5 miljoen beschikbaar wordt gesteld voor projecten. Voorzitter dat is moeilijk uit te leggen aan instellingen die er alles aan doen om mensen met weinig kansen aan het werk te krijgen en of een zinvolle tijdsbesteding te bieden; instellingen die al jaren vergelijkbaar werk doen en nu moeten knokken voor enkele tienduizenden euro’s en hun trajecten die hun meerwaarde hebben bewezen, moeten stopzetten omdat er geen geld meer voor is.
Onderwijs
De PvdA heeft hierover al het een en ander gezegd of het belang van goed primair onderwijs. GroenLinks sluit zich hierbij aan. Wel noem ik hier nog een aantal thema’s die we willen benadrukken ook, zoals ik al eerder aangaf, in relatie met het thema integratie en participatie.
Voor- en vroegschoolse educatie
Deze activiteit is in de loop der jaren ontwikkeld omdat duidelijk was dat een groep kleine kinderen, vanaf 2 jaar, leven in een thuissituatie die beperkt is als het gaat om de overdracht van taal en kennis. We treffen deze situatie zowel binnen allochtone groepen als bij migranten. Peuterspeelzaal en crèche voorkomen achterstanden wat betreft taalontwikkeling bij deze kinderen. Daarom is ooit gekozen voor voor- en vroegschoolse educatie en voor het opzetten van peuterspeelzalen. De laatste jaren is met succes gewerkt aan de doorgaande leerlijn van créche tot aan voortgezet onderwijs en de effecten zijn zichtbaar.
We moeten naar de mening van GroenLinks blijven investeren in de communicatie naar ouders over de mogelijkheden/voordelen die deze voorzieningen bieden. Bezuinigen op de communicatie hierover betekent dat we een bepaalde groep niet of nauwelijks bereiken, waardoor minder kinderen gaan deelnemen. Het korten op de subsidie voor peuterspeelzalen (dat wil het college overigens ook niet) en de eigen bijdrage hiervoor verhogen is een slechte zaak omdat bepaalde groepen geen geld hebben om hiervoor zelf te betalen. Ik noem het nog maar een keer, het effect is dat opnieuw kinderen met een taalachterstand op de basisschool starten. Dit kost de samenleving gewoon in een later stadium geld, dat is feitelijk het voor ons uitschuiven van de problemen.
School in de samenleving
Heel belangrijk voor kinderen van scholen waar kinderen terecht komen die vanuit hun achtergrond/milieu minder kansen krijgen (relatie kinderen in armoede). Bij de SIS-scholen, scholen met een groot aantal leerlingen uit minimagezinnen, wordt geïnvesteerd in naschoolse activiteiten, zoals sport, muziek en theater. Een waardevolle aanvulling op het reguliere onderwijspakket.
De jeugdwerkloosheid, rijst de pan uit. We zoeken allerlei oplossingen om het schoolverlaten zonder diploma te voorkomen. In 2015 moeten mbo-leerlingen allemaal een voldoende hebben voor taal en rekenen anders krijgen zij geen diploma. Dat wordt een enorme opgaaf, omdat momenteel een aanzienlijk percentage van deze leerlingen geen voldoende heeft voor deze vakken maar dat compenseert met een hoger cijfer voor een ander vak. In 2015 kan dat niet meer. Daarom komt GroenLinks in de loop van dit jaar met een initiatiefvoorstel voor een Summerschool, reeds succesvol in Utrecht en Amsterdam. In de Summerschool kunnen jongeren die voor 1 of 2 vakken een onvoldoende hebben en daardoor geen diploma krijgen, gedurende de zomervakantie extra lessen volgen om alsnog een voldoende voor dat vak te verwerven.
Duurzaamheid en groen
Wij vinden de tekst in de kadernota daarover (bladzijde 25) een nietszeggend stukje. “Duurzaamheidstrajecten kennen vanaf initiatief tot en met realisatie een lange doorlooptijd, het is nu lastig in te schatten hoeveel middelen er uiteindelijk mee gemoeid zijn, maar we menen er goed aan te doen om reeds nu aan te geven dat de (incidentele) middelenbehoefte vanaf 2014 substantieel kan zijn. Het is MOGELIJK dat de raad hiervoor in de toekomst voorstellen gedaan worden, mits er naar ons oordeel sprake is van verantwoorde risico’s en keuzes”. Voorzitter dit kan toch niet serieus worden genomen. ’Duurzaamheid’ een speerpunt van dit college en dan deze flauwe hap. We willen, nee we moeten, toch van alles op dit terrein, dan hoort zo’n belangrijk item toch zeker in deze kadernota te worden opgevoerd.
Week van de mobiliteit
De week is bedoeld om mensen verantwoord en veilig te laten deelnemen aan het verkeer maar naar de mening van GroenLinks minstens zo belangrijk in het kader van ‘ bewust omgaan met energie’. Iedere keer weer kiezen om wel of niet met de auto te gaan, dan wel te kiezen voor openbaar vervoer of de fiets! Hiervoor dien ik een amendement in.
Minder bomen in de verharding
“Bomen na verwijdering vervangen we structureel niet meer, tenzij bijzondere omstandigheden”. Voorzitter eerder hebben we als raad een motie aangenomen dat bomen die worden verwijderd altijd worden vervangen, als het niet op de oude plek kan, dan elders. Met andere woorden het aantal bomen blijft gelijk of liever nog wordt groter. In de stad is groen heel belangrijk in het kader van CO2 -opvang en gezonde lucht.
Zorg
GroenLinks vindt dat we bepaalde groepen Dordtenaren moeten ontzien omdat zij reeds leven op de grens van het bestaansminimum. Dat zijn de mensen, met een laag inkomen, onder wie ouderen die moeten rondkomen van alleen een AOW- uitkering, mensen wiens gezondheid te wensen overlaat en mensen met een beperking. Recent wordt in de pers veel gesproken over de negatieve affecten voor kinderen die in armoede opgroeien. GroenLinks vraagt hier al jaren aandacht voor, wij zijn een groot voorstander van de extra financiële ondersteuning van deze gezinnen.
Reacties van het college
Het college steunt de beide amendementen niet. We brengen ze wel in stemming maar doordat de coalitie (BVD, CDA en VVD) tegenstemt , verkrijgen we geen meerderheid. Ook is het college niet bereid toe te geven er in de kadernota te weinig aandacht wordt besteed aan duurzaamheid.
School in de Samenleving gaat nog twee jaar door op de huidige voet, afgesproken wordt om voordat deze termijn voorbij is te discussiëren over de periode daarna, wat is er nog mogelijk.
We zijn blij dat we door onze inzet in ieder geval aandacht en discussie hebben georganiseerd voor de door ons geafficheerde onderwerpen.