Femke Halsema heeft vrijdagmiddag in Nieuwspoort aangekondigd dat zij per direct stopt met het fractievoorzitterschap van GroenLinks. Halsema was vanaf 1998 lid van de Tweede Kamer en sinds november 2002 fractievoorzitter. Zie hier de speech die zij heeft gehouden.

Goedemiddag,

U speculeert al lang over mijn vertrek.

Wel, het moment is aangebroken. Ik verlaat de Tweede Kamer.

Vanaf mijn 32e, twaalf en een half jaar lang, ben ik met hart en ziel volksvertegenwoordiger geweest.

Als fractievoorzitter heb ik GroenLinks de afgelopen 8 jaar, vanaf 2002, mogen leiden in een rumoerige, maar ook historische politieke tijd.

Sinds 2001 is ons land meegesleurd in grote internationale gebeurtenissen. Na de aanslag op de Twin Towers stuurde Nederland soldaten naar Irak en Afghanistan. Voor elke parlementariër, voorstander of zoals ik tegenstander, is dat een zware verantwoordelijkheid. Die draag je zelf en voel je diep van binnen. In mijn fractie waren dit ook altijd de moeilijkste en meest emotionele discussies.

In Nederland zijn er twee politieke moorden gepleegd. Dat leek onmogelijk in de kabbelende jaren negentig, toen ik als Kamerlid begon. Nederland is door deze dramatische gebeurtenissen veranderd. De tegenstellingen zijn scherper geworden, tussen mensen, tussen bevolkingsgroepen, tussen politici.

Daarbij heeft de internationale economische crisis van de afgelopen twee jaar mensen onzekerder gemaakt. Veel ouders zijn bang dat hun kinderen het minder goed krijgen dan zijzelf. En terwijl ons geloof in vooruitgang hapert, wordt ondertussen populistisch flink gedaan over de laatste hype, het zoveelste incident.

Toen ik net aantrad als fractievoorzitter leende ik een uitspraak van de wetenschapper Karl Popper: ‘er is een plicht tot optimisme’. Tegen pessimisme heb ik me altijd verzet, tegen cynisme nog meer.

Het antwoord op angst en somberte in onze samenleving mag geen beklemming en repressie zijn. Mijn antwoord was en is dat we juist nu onze vrijheid versterken en vieren.

‘Zoeken naar vrijheid’, was mijn leidraad in al die jaren van politieke en maatschappelijke turbulentie. Hoe kunnen we er voor zorgen dat juist nu, terwijl de omstandigheden lastig zijn, mensen meer kansen krijgen, meer keuzevrijheid? En juist de mensen, die in de knel zitten.

Daarbij hoort dat je het vrije woord verdedigt, ook èn vooral voor je politieke tegenstanders. Ik beschouw dat als een voorwaarde voor een vreedzame en open samenleving. Hoe onbeschaafd en oeverloos de woordenstroom soms ook is.

In de afgelopen jaren hebben mijn collega’s en ik een groot aantal voorstellen gedaan voor een moderne verzorgingsstaat, een sterke arbeidsmarkt en een echt duurzame economie. Ik kan niet ontkennen dat ik soms wat voor de troepen heb uitgelopen, en commentaar in mijn eigen partij en daarbuiten heb uitgelokt.

Maar ik stel vast dat onze strijd voor de emancipatie van outsiders op de arbeidsmarkt, en voor de komende generaties die niet mogen worden opgezadeld met onze milieuvervuiling en spilzucht, weerklank heeft gevonden.

En ik stel vast dat nu, in 2010, GroenLinks een sterke, vrijzinnige en progressieve partij is.

GroenLinks is gebouwd op een traditie van oppositie en maatschappelijk activisme. Parlementaire politiek kan ook alleen sterk zijn als het verbonden is met de maatschappelijke onderstroom van verzet en protest.

Maar de grotere tegenstellingen tussen mensen beschouw ik als één van de hoofdproblemen van onze tijd. Politieke polarisatie drijft mensen verder uiteen en verkleint onze gezamenlijke kracht om de grote sociale problemen het hoofd te bieden.

Mijn ideaal was en is dat linkse en progressieve partijen de handen ineen weten te slaan en samen een alternatief presenteren dat machtig is, autoriteit heeft, en daardoor kiezers en politieke tegenstanders verleidt.

De afgelopen jaren is GroenLinks een serieuze gesprekspartner geworden voor linkse en rechtse partijen en voor heel verschillende maatschappelijke organisaties.

Inmiddels is GroenLinks ook een gerespecteerde deelnemer aan onderhandelingen over regeringsmacht.

De afgelopen zomer heeft GroenLinks voor het eerst deelgenomen aan de onderhandelingen over  een PaarsGroen kabinet. Dat dit er niet is gekomen, is jammer, maar het is ook een logisch gevolg van de verkiezingsuitslag en de krappe rechtse meerderheid die toen is ontstaan.

Nu zit mijn werk erop. ….. Althans in het parlement.

In juni is een nieuwe fractie aangetreden die sterk en goed voorbereid is, en bruist van de ideeën.

En met heel veel plezier heb ik de afgelopen jaren naast mij Jolande Sap zien opkomen. Haar razendsnelle groei tot een politieke generalist - beheerst, overtuigd en wijs - heb ik met bewondering aanschouwd. Samen hebben wij de Paarse onderhandelingen gedaan, en in de voorbereiding op mijn vertrek hebben wij de afgelopen maanden intens met elkaar gepraat.

Gisteren heeft de GroenLinks-fractie haar unaniem gekozen als nieuwe fractievoorzitter. En ik ben daar ongelooflijk blij om.

Ooit zei ik in een interview dat je in de politiek een passant moet blijven, die uit publieke betrokkenheid tijdelijk plaatsneemt in de blauwe stoeltjes, niet om ermee te verkleven.

Voor een passant ben ik behoorlijk gewend geraakt en geroutineerd geworden.

Nu een nieuwe generatie onder leiding van Jolande klaar staat en staat te trappelen, trek ik verder.

Mij rest alleen om dank te zeggen.

Aan mijn collega’s en medewerkers: ik zal jullie missen.

En ik wil dank zeggen aan alle mensen die ik de afgelopen twaalf en een half jaar heb mogen vertegenwoordigen.

Dank u wel!